Chiều 28/11/2025 tại Hà Nội, Diễn đàn “Hoàn thiện chính sách thu hút làn sóng FDI thế hệ mới vào các khu công nghiệp”. Diễn đàn tập trung thảo luận các định hướng chính sách then chốt nhằm nâng cao chất lượng thu hút FDI trong giai đoạn phát triển mới của nền kinh tế. Theo đó, FDI thế hệ mới không chỉ dừng lại ở nguồn vốn, mà còn mở rộng sang chuyển giao công nghệ, phát triển xanh và quản trị hiện đại. Cùng với việc tiếp tục hoàn thiện thể chế, các chính sách ưu đãi và đầu tư hạ tầng được xem là yếu tố quan trọng để nâng tầm khu công nghiệp, sẵn sàng đón dòng vốn đầu tư xanh và công nghệ cao.
Diễn đàn được diễn ra với sự tham dự của lãnh đạo các bộ, ngành, chuyên gia, doanh nghiệp và nhà đầu tư trong nước và quốc tế.
Đòn bẩy nâng cao chất lượng tăng trưởng và năng lực cạnh tranh
Phó Chủ tịch VCCI Hoàng Quang Phòng cho biết, FDI thế hệ mới không chỉ hướng đến lợi nhuận mà còn đặt ra yêu cầu cao hơn về công nghệ, chuyển giao tri thức, phát triển xanh, quản trị doanh nghiệp và trách nhiệm xã hội. Sau gần bốn thập kỷ thu hút đầu tư nước ngoài, Việt Nam đang đứng trước cơ hội lịch sử để đón dòng vốn chất lượng cao, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ và đổi mới sáng tạo. Hiện Bộ Tài chính đang xây dựng đề án thu hút FDI thế hệ mới nhằm tận dụng hiệu quả cơ hội này.
Đối với các khu công nghiệp (KCN), kể từ khi Luật Đầu tư nước ngoài năm 1996 quy định cụ thể cơ chế phát triển, hệ thống KCN đã trở thành nền tảng quan trọng cho sản xuất công nghiệp, xuất khẩu và tạo việc làm. Trong bối cảnh phát triển kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn, việc rà soát, hoàn thiện chính sách ưu đãi đối với KCN và khu kinh tế (KKT) được xem là yêu cầu cấp thiết.
Bộ Tài chính đang lấy ý kiến dự thảo nghị định mới về quản lý KCN, KKT với nhiều điểm sửa đổi đáng chú ý, trong đó có đề xuất cho phép hạch toán chi phí cho hoạt động giảm phát thải và cộng sinh công nghiệp. Đây được coi là động lực tài chính quan trọng, khuyến khích doanh nghiệp chuyển đổi sang công nghệ sạch, tiết kiệm năng lượng.
Phó Chủ tịch VCCI nhấn mạnh, chính sách mới không chỉ mở rộng không gian phát triển vùng mà còn tăng sức hấp dẫn với các nhà đầu tư chiến lược, góp phần thúc đẩy tiến trình chuyển đổi xanh, hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
Gỡ điểm nghẽn, khơi thông dòng chảy đầu tư mới
Ông Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng Ban Chính sách và Chiến lược Trung ương, khẳng định khu vực FDI đã đóng vai trò then chốt trong gần 40 năm đổi mới, góp phần đưa Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. Nghị quyết 57-NQ/TW và 224/2025/QH15 đều nhấn mạnh định hướng phát triển khu công nghiệp (KCN) công nghệ số, KCN sinh thái, KCN công nghệ cao và khu thương mại tự do. Hiện Chính phủ đang xây dựng nghị định thay thế Nghị định 35/2022/NĐ-CP, nhằm đảm bảo khung pháp lý đồng bộ với các luật về đất đai, quy hoạch, đầu tư công và phân cấp quản lý địa phương.
Theo ông Hiển, Việt Nam sở hữu nhiều lợi thế như ổn định chính trị, thị trường gần 100 triệu dân và lực lượng lao động trẻ. Tuy nhiên, để đón dòng vốn FDI thế hệ mới, cần có cách tiếp cận đồng bộ và thực chất hơn. Văn kiện Đại hội XIV cũng xác định định hướng thu hút FDI có chọn lọc, ưu tiên dự án công nghệ cao, phát thải thấp, thúc đẩy liên kết FDI – nội địa và tăng cường chuyển giao công nghệ.
Ông Hiển nhấn mạnh, cần sớm hoàn thiện thể chế cho các lĩnh vực mới như trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ số, năng lượng xanh; đồng thời thiết kế ưu đãi gắn với chi phí R&D, đào tạo nhân lực và hiệu quả đầu ra. Cùng với đó là phát triển hạ tầng, giải quyết thiếu quỹ đất sạch tại các đô thị lớn để tạo điều kiện cho làn sóng đầu tư mới.
Chuyển dịch trọng tâm thu hút đầu tư
Ông Phan Hữu Thắng, Chủ tịch VIPFA, nguyên Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài, cho rằng FDI thế hệ mới gắn liền với công nghệ cao và đầu tư xanh. Ông kiến nghị Chính phủ sớm ban hành Chiến lược FDI thế hệ mới giai đoạn 2025–2035 cùng bộ tiêu chí quốc gia về FDI, đồng thời giao Bộ Tài chính hoàn thiện khung pháp lý cho khu công nghiệp (KCN) xanh, KCN sinh thái và xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về FDI. Ông cũng đề xuất thiết lập ưu đãi cho hoạt động nghiên cứu – phát triển (R&D). Bên cạnh đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần đẩy mạnh đào tạo nhân lực cho các ngành mới, trong khi các địa phương phải gắn công tác đào tạo nghề với nhu cầu thực tế của KCN.
Từ góc nhìn quốc tế, ông See Yee Chung, Phó Chủ tịch SingCham Việt Nam, đánh giá cao nỗ lực của Việt Nam trong cải cách thể chế, phát triển kinh tế xanh và công nghệ cao. Ông ghi nhận những bước tiến trong chính sách thị trường carbon, giảm phát thải và hoàn thiện pháp luật về đất đai – bất động sản, đồng thời lưu ý rằng nhu cầu năng lượng cho trung tâm dữ liệu và công nghệ cao sẽ tăng nhanh, đòi hỏi Việt Nam nâng cấp hạ tầng điện và hoàn thiện khung pháp lý về đối tác công – tư (PPP).
Ở góc độ tài chính – ngân hàng, bà Trần Nhị Hà (LPBank) cho rằng hệ thống ngân hàng cần chuyển từ cung cấp sản phẩm đơn lẻ sang kiến tạo giải pháp tổng thể cho KCN, tham gia từ khâu thiết kế đến vận hành. LPBank hiện tập trung vào hai trụ cột: tài trợ hạ tầng dài hạn và số hóa dòng tiền cho KCN, qua đó mở rộng CASA, nâng cao chất lượng tài sản và gia tăng thị phần dịch vụ.
Ông Hiroki Kamijo, Phó Tổng Giám đốc kiêm Giám đốc FDITB VPBank, chia sẻ rằng ngân hàng đang triển khai nhiều gói tín dụng ưu đãi cho các dự án năng lượng tái tạo, sản xuất tiết kiệm năng lượng, quản lý chất thải bền vững, kinh tế tuần hoàn và tòa nhà xanh – phù hợp tiêu chuẩn ESG và được hỗ trợ bởi các tổ chức tài chính quốc tế.
VPBank cũng chú trọng hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, cùng các dự án về đào tạo, y tế, giáo dục, nhà ở giá phải chăng và hạ tầng thiết yếu như nước sạch và vệ sinh môi trường – góp phần nâng cao chất lượng phát triển KCN theo hướng bền vững, phù hợp tầm nhìn Net Zero 2050.
Ông Kamijo cho biết, từ năm 2022 đến nay, VPBank đã huy động gần 3 tỷ USD vốn tài chính bền vững, riêng năm 2025 đạt khoảng 1,3 tỷ USD, và hiện đủ điều kiện triển khai tài chính xanh cho KCN sinh thái, được Moody’s xếp hạng tác động tín dụng ESG ở mức CIS-2.
Việt Nam đang bước vào giai đoạn mới của thu hút đầu tư nước ngoài, nơi chất lượng được đặt lên hàng đầu thay vì chỉ chú trọng số lượng. FDI thế hệ mới không chỉ mang theo nguồn vốn mà còn là công nghệ, tri thức và giá trị xanh. Để tận dụng tốt cơ hội này, việc hoàn thiện thể chế, nâng cấp hạ tầng, phát triển nhân lực và xây dựng khu công nghiệp sinh thái là điều kiện tiên quyết, góp phần đưa Việt Nam tiến gần hơn tới mục tiêu phát triển bền vững và phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
Lê Nguyễn/nguồn chinhphu.vn