Chiều 12/11/2024, tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn của đại biểu (ĐB) Quốc hội, Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV về nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực thông tin và truyền thông, Bộ trưởng Bộ Công an cho rằng, chỉ cần thực hiện hành vi bịa đặt, loan truyền những điều biết rõ là sai sự thật nhằm xúc phạm nghiêm trọng đến danh dự, nhân phẩm của người khác thì đã đủ yếu tố cấu thành tội phạm. Do vậy, trong xử lý không cần xem xét đến hậu quả để đủ sức răn đe đối với những vi phạm pháp luật.
Làm rõ một số hậu quả, hệ lụy liên quan đến tin giả, tin sai sự thật, Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang khẳng định, tin giả, tin sai sự thật gây hậu quả khôn lường, gây nhiều hệ lụy nghiêm trọng, đang trở thành mối đe dọa lớn đối với tình hình kinh tế – xã hội, thậm chí đe dọa trực tiếp đến chủ quyền quốc gia và an ninh toàn cầu.
Bộ trưởng đã phân tích các hành vi vi phạm và tác động nguy hiểm của việc phát tán tin giả vi phạm pháp luật phổ biến trên mạng xã hội hiện nay như: hành vi gây tạo dựng làm tán phát, đăng tải, chia sẻ, lưu trữ tin giả, tin sai sự thật; xuyên tạc chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước, phá hoại khối đại đoàn kết; xuyên tạc, bôi nhọ, hạ uy tín của các tổ chức, cá nhân, gây những thông tin hoang mang, ảnh hưởng tới sức khỏe, đời sống, sinh hoạt của Nhân dân. Một số hành vi đặc biệt nguy hiểm là xuyên tạc chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước, phá hoại khối đại đoàn kết, bôi nhọ, hạ uy tín các tổ chức, cá nhân, và gây hoang mang dư luận.
Nhiều đối tượng còn dùng thông tin giả để câu view, câu like, trục lợi hoặc lừa đảo, lợi dụng tính năng phát trực tuyến trên mạng xã hội để lan truyền nội dung tiêu cực, làm ảnh hưởng đến tâm lý xã hội và an ninh trật tự.
Bộ trưởng cũng nêu rõ, một số đối tượng lợi dụng chức năng phát trực tiếp trên nền tảng mạng xã hội để phát ngôn, tuyên truyền những nội dung mà chứa tin giả, tin sai sự thật, tác động tiêu cực tới tâm trạng xã hội và tình hình an ninh trật tự. Hệ lụy của tin giả cũng ảnh hưởng tới phát triển kinh tế, đặc biệt đối với thị trường chứng khoán, tài chính bất động sản; có những thông tin gây thiệt hại vốn hóa nhiều nghìn tỷ đồng trên thị trường chứng khoán. Không chỉ vậy, còn có các nhóm chuyên mua bán ngoại tệ, tiền giả, giấy tờ giả, ma túy, vũ khí và vật liệu nổ.
Ngoài ra, còn nổi lên một số các hành vi đáng chú ý khác như hành vi lập, sử dụng hội nhóm tiêu cực, tác động gây nhận thức lệch lạc, kích động những hành vi lệch chuẩn, bạo lực, cổ súy những hủ tục mê tín dị đoan, đồi trụy, kích dục như đại biểu đã phản ánh; hành vi tạo lập hội nhóm để thông tin đối phó, kích động, phản kháng, chống đối lại lực lượng chức năng…
Về giải pháp, Bộ trưởng Bộ Công an đề xuất xử lý hình sự không cần hậu quả
Thứ nhất, nắm tình hình, đấu tranh, xử lý nghiêm theo đúng quy định của pháp luật đối với các đối tượng thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật trên không gian mạng, mạng xã hội. Trong đó, trách nhiệm pháp lý đối với các đối tượng đưa tin giả tin sai sự thật theo quy định của pháp luật hiện hành, có thể bị xử lý hành chính hoặc hình sự theo nghị định của Chính phủ và các điều của Bộ Luật hình sự. Tuy nhiên, mức xử phạt hành chính hiện nay chưa đủ sức răn đe (từ 5 đến 10 triệu đồng); thiếu những quy định mang tính định lượng cụ thể để xác định xử lý vi phạm hành chính hay truy cứu trách nhiệm hình sự đối với các hành vi đưa tin giả, tin sai sự thật trên không gian mạng. Ví dụ, việc xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác đến mức độ nào thì được coi là nghiêm trọng, trong khi đó chỉ cần thực hiện hành vi bịa đặt hoặc lan truyền những điều biết rõ là sai sự thật, nhằm xúc phạm nghiêm trọng đến danh dự, nhân phẩm của người khác thì đã đủ yếu tố cấu thành tội phạm. Do vậy, trong kiến nghị xử lý theo hướng không cần xem xét đến hậu quả xảy ra đối với những hành vi này để xử lý đủ sức răn đe.
Thứ hai, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, tin giả, tin sai sự thật; đồng thời tuyên truyền định hướng dư luận ý thức cảnh giác của người dân, nhất là những người sử dụng mạng xã hội để tạo ra được sức đề kháng đối với tin giả, tin sai sự thật, nhất là những thông tin xuyên tạc, kích động để đấu tranh vạch trần thủ đoạn hoạt động của tội phạm trên không gian mạng, mạng xã hội.
Đối với các nền tảng mạng xã hội xuyên biên giới, Bộ trưởng Bộ Công an cho rằng, các nhà cung cấp dịch vụ xuyên biên giới phải thực hiện đúng các quy định của pháp luật nước sở tại. Đồng thời có trách nhiệm làm lành mạnh hóa các hoạt động trên mạng xã hội. Về hợp tác quốc tế, Bộ trưởng cho biết, Bộ Công an đang phối hợp chặt chẽ với các cơ quan thực thi pháp luật của các nước nhằm chia sẻ thông tin và đấu tranh với các hành vi phát tán tin giả, không để bất kỳ tổ chức hay cá nhân nào gây ảnh hưởng đến an ninh và trật tự xã hội.
Bộ trưởng cũng nêu giải pháp tiếp theo đó là đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, tin giả, tin sai sự thật. Đồng thời, tuyên truyền, định hướng dư luận ý thức cảnh giác của người dân, nhất là những người sử dụng mạng xã hội để làm sao tạo ra được sức đề kháng đối với tin giả, tin sai sự thật, nhất là những thông tin xuyên tạc, kích động. Bộ trưởng nhấn mạnh, chúng ta phải đấu tranh vạch trần những thủ đoạn hoạt động của tội phạm trên không gian mạng xã hội.
Hieu Nguyen