Nằm yên bình dưới chân đèo Cù Mông huyền thoại, làng muối Tuyết Diêm là một làng nghề truyền thống có tuổi đời hơn 300 năm của bà con diêm dân ở thị xã Sông Cầu, Phú Yên. Ở đó, người dân vẫn làm muối bằng phương pháp thủ công, từ nước biển, nắng trời và lòng kiên nhẫn. Hạt muối Tuyết Diêm không chỉ trắng tinh, không pha tạp, mà còn thấm đẫm tình quê, niềm tin và cả lòng tự trọng của những người dân miền Trung gắn bó với biển mặn và cả đời người lam lũ.
Muối hầm Tuyết Diêm ở xã Xuân Bình, thị xã Sông Cầu, tinh Phú Yên, một sản phẩm muối truyền thống lâu đời, độc đáo, nồi trội và đẳng cấp trong nghề làm muối thủ công vùng biển Trung Bộ. Làng nghề sản xuất muối Tuyết Diêm đã được UBND tỉnh Phú Yên công nhận là làng nghề truyền thống với gần 120ha chuyên sản xuất muối, với khoảng 40 hộ tham gia sản xuất.
Dưới ánh nắng chói chang, những ruộng muối trải dài tít tắp như những tấm gương khổng lồ phản chiếu bầu trời xanh thẳm. Hạt muối lấp lánh dưới nắng, tạo nên một cảnh tượng lộng lẫy và huyền ảo. Bạn có thể dạo bước trên những con đường nhỏ giữa ruộng muối, cảm nhận mặt đất nóng ran dưới chân và hít thở không khí trong lành mang theo mùi mặn mòi của biển. Vẻ đẹp của làng muối Tuyết Diêm không chỉ nằm ở những ruộng muối bạt ngàn mà còn ở hình ảnh những diêm dân cần mẫn, chăm chỉ lao động. Dưới ánh nắng chói chang, họ cặm cụi cào muối, vun đống, tạo nên những hình ảnh đẹp và đầy ý nghĩa về cuộc sống lao động của người dân vùng biển.
Làm muối giờ không chỉ để mưu sinh, mà còn là giữ lại hồn quê, giữ lại một nếp xưa giữa cuộc sống ngày càng vội vã. Giữa dòng chảy thời đại, giữa những thành phố mọc lên nhanh như sóng, vẫn có những hạt muối lặng thầm khơi dậy ký ức, để ai đã từng đi xa, vẫn nhớ một Tuyết Diêm lấp lánh nắng và tình.
Khác với những vùng muối khác, nơi hạt muối thu hoạch từ ruộng đã là thành phẩm cuối cùng, nhưng người dân Tuyết Diêm còn tiếp tục chế biến để tạo ra những sản phẩm muối tinh túy hơn. Từ những hạt muối mặn chát ở vùng biển thị xã Sông Cầu đã được người dân nơi đây tuyển chọn cho vào các nồi gốm nặn từ đất sét tại địa phương. Tất cả được xếp vào lò, nung bằng củi liên tục 24 tiếng, kéo dài từ nửa đêm hôm trước đến rạng sáng hôm sau, để có được những hạt muối trắng tinh, nhỏ đều, khô giòn, thơm đậm và không còn mùi chát nữa.
Dẫu qua nhiều thăng trầm của lịch sử, ngày nay, nghề làm muối hầm Tuyết Diêm đã trở nên nồi tiếng hơn, vì những hạt muối hầm ấy được nung trong đồ gốm văn hóa Sa Huỳnh, một di sản văn hóa của cha ông hàng nghìn năm trước trên mảnh đất Phú Yên.
Với Muối thảo dược Tuyết Diêm ngâm chân, hoặc tắm xông luôn tốt cho những người bị các vấn đề ngoài da, hỗ trợ thải độc, kích thích các mút dây thần kinh, lưu thông khí huyết và tác động tích cực lên toàn thân giúp giảm đau mỏi, dễ ăn, tốt ngủ.
Muối Đại Bi là một sản phẩm kết tinh từ muối Tuyết Diêm và cây Đại Bi mọc trên núi Cự Linh. Muối Đại Bi không chỉ là muối mà là muối đã được gia trì bằng linh thảo và nghi lễ, có thể dùng trong các nghi thức tẩy tịnh, trấn trạch, giải uế và hỗ trợ khai quang không gian sống.
Làng muối Tuyết Diêm, một trong những làng nghề lâu đời, mang đến cho du khách cái nhìn chân thực về cuộc sống lao động của diêm dân và vẻ đẹp “muối mặn” đặc trưng của vùng biển miền Trung.
Minh Anh