Nằm trong quần thể Trung tâm Văn hóa Trúc lâm Yên Tử, Cung Trúc Lâm, công trình mang đậm nét giá trị văn hóa – lịch sử, được lấy cảm hứng từ văn hóa, kiến trúc thời Trần được kiến trúc sư lừng danh thế giới Bill Bensley thiết kế. Đây cũng là một trong những công trình trọng điểm được gắn biển khánh thành chào mừng kỷ niệm 60 năm thành lập tỉnh Quảng Ninh (30/10/1963-30/10/2023).
Cung Trúc Lâm do Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Quảng Ninh làm chủ đầu tư. Sau 2 năm xây dựng, công trình Cung Trúc Lâm đã hoàn thành giai đoạn 1 với diện tích rộng hơn 6.000m² với tổng mức đầu tư xây dựng 200 tỷ đồng từ nguồn công đức và xã hội hóa và là công trình đồ sộ nhất trong tổng thể Trung tâm văn hóa Trúc Lâm Yên Tử. Đây cũng là nơi tôn thờ Tôn tượng Tam tổ Trúc Lâm. Phụ trách thiết kế là kiến trúc sư người Mỹ Bill Bensley.
Kế thừa và phát huy các giá trị cốt lõi vốn có của núi Yên Tử, kiến trúc sư người Mỹ Bill Bensley cùng các nghệ nhân đã tái hiện một không gian văn hóa – lịch sử mang phong cách thiền – thời Trần, thế kỷ XIII. Toàn bộ kiến trúc của công trình được thiết kế bằng cách lấy cảm hứng từ các kiến trúc cổ còn sót lại ở Yên Tử, đặc biệt là tháp Huệ Quang cùng với các bức tường quanh tháp và các di sản văn hóa, lịch sử của Việt Nam và Thiền phái Trúc Lâm trên núi Yên Tử.
Các đường nét chính mà quần thể công trình được kế thừa từ tháp tổ bao gồm cổng, cửa cuốn vòm, bức tường dày, được vuốt cao lên ở hai bên, mái ngắn lợp ngói mũi sen sẫm màu, các đường phào chỉ dọc theo riềm mái. Cung Trúc Lâm là điểm kết thúc của trục Tâm Đạo còn gọi là “trục linh” là không gian theo một đường thẳng nối từ chính giữa cổng Khai Tâm đi qua một loạt hạng mục công trình.
Cung Trúc Lâm có sức chứa từ 5.000 đến 7.000 nghìn người, là nơi tôn vinh giá trị của Phật giáo Trúc Lâm Yên Tử, đồng thời cũng là nơi tổ chức các sự kiện tưởng niệm, lễ hội, hội thảo và các hoạt động văn hóa Phật giáo.
Công trình tựa vào dãy núi Yên Tử có chùa Hoa Yên, Tháp Tổ, chùa Đồng. Mặt hướng khê giao thủy tụ, lại có núi bình phong trước mặt tả thanh long hữu bạch hổ, thực thể thế phong thủy hiếm có. Các đường nét chính mà quần thể công trình được kế thừa từ kiến trúc tháp Tổ bao gồm cổng, cửa cuốn vòm, bức tường dày, được vuốt cao lên ở hai bên, mái ngắn lợp ngói mũi sen sẫm màu… Đao mái ngắn, chắc khỏe, đơn giản, mộc mạc, chất phác.
Có thể nói Cung Trúc Lâm là công trình kiến trúc có sự kết hợp hài hòa giữa đạo pháp và dân tộc bởi ngôn ngữ kiến trúc cung Trúc Lâm tiếp nối giá trị văn hóa, tinh thần, thiên nhiên của đất nước và con người Việt Nam, tạo cảm giác gần gũi, thân thuộc với tinh thần, tâm hồn người Việt. Cùng với đó là các hình ảnh, cách bài trí quen thuộc, nhiều vật liệu tự nhiên được sản xuất thủ công.
Cung Trúc Lâm sau khi khánh thành đưa vào sử dụng sẽ cùng với chùa Đồng, tượng Phật Hoàng và các công trình khác tạo cho Yên Tử một diện mạo mới; vừa bảo tồn vừa phát huy giá trị nhiều mặt của khu di tích danh thắng Yên Tử, nối liền quá khứ hiện tại và tương lai.
Yên Tử cũng là nơi tổ chức nhiều sự kiện lớn của Phật giáo Việt Nam. Chính vì vậy, Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Quảng Ninh quyết định đầu tư xây dựng Cung Trúc Lâm Yên Tử. Công trình này được lên ý tưởng qua một hành trình nghiên cứu, tìm kiếm tâm huyết và công phu trong hơn 10 năm.
Hơn 700 năm về trước, Đức vua Trần Nhân Tông đã xả hoàng bào, khoác áo cà sa về Yên Tử xuất gia tu hành, sáng lập nên Phật giáo Trúc Lâm Yên Tử trở thành kinh đô của Phật giáo Việt Nam. Hàng năm, khu di tích Yên Tử có hàng triệu tín đồ Phật tử và du khách trong, ngoài nước về tham quan, lễ Phật.
Thùy Linh
