Các khảo sát của các phòng thương mại như JETRO và EuroCham cho thấy, các công ty đa quốc gia của Nhật Bản và châu Âu đang muốn dời trụ sở chính ở khu vực từ Singapore sang Thái Lan và Malaysia với tỷ lệ lần lượt là 31% và 69%. Các tập đoàn muốn tiết kiệm chi phí và đa dạng hóa hoạt động kinh doanh, theo đuổi các cơ hội kiếm tiền khắp khu vực.
Singapore đang mất dần sự hấp dẫn đối với các tập đoàn đa quốc gia
Hiện nay, đối với các công ty Nhật Bản, Singapore vẫn là trung tâm đặt trụ sở hàng đầu ở Đông Nam Á. Nhưng hãng sản xuất mực in Sakata Inx đã thành lập trụ sở chính khu vực tại Malaysia vào tháng 2/2024. Trụ sở khu vực sẽ giám sát hoạt động kinh doanh ở Nam Á và Đông Nam Á, bao gồm Ấn Độ, Thái Lan, Việt Nam và Indonesia. Trụ sở này sẽ bắt đầu hoạt động cuối năm 2024 hoặc đầu năm 2025.
Sakata Inx đã có mặt từ lâu tại Đông Nam Á, nhưng đến nay vẫn chưa thành lập trụ sở tại khu vực. Đại diện Sakata nói trụ sở mới “sẽ giúp việc phục vụ khách hàng ở các nước châu Á trở nên dễ dàng hơn”. Vị này cũng cho biết trụ sở mới dự kiến sẽ bổ sung thêm từ 1-2 tỉ yen (6,6 đến 13,1 triệu đô la) vào lợi nhuận hoạt động theo kế hoạch kinh doanh trung hạn của công ty đến năm 2026. Các ưu đãi về thuế là yếu tố quyết định khi lựa chọn Malaysia.
Kế hoạch tài khóa Budget 2024 của Malaysia đưa ra các ưu đãi về thuế cho “trung tâm dịch vụ toàn cầu” đặt trụ sở ở Malaysia, gồm ưu đãi thuế thu nhập ưu đãi từ 5-10% trong thời gian lên tới 10 năm.
Thái Lan là một ứng cử viên hàng đầu khác cho việc thu hút trụ sở khu vực. Việc chọn văn phòng khu vực thường được các tập đoàn đa quốc gia dựa trên kế hoạch mở rộng sản xuất và bán hàng trong khu vực. Tập đoàn Nissin Foods Holdings của Nhật Bản đã chuyển trụ sở chính ở Đông Nam Á từ Singapore sang Thái Lan vào năm 2020. Chính phủ Thái Lan cũng đang nỗ lực thu hút các công ty đa quốc gia thông qua các ưu đãi về thuế.
Trong số các công ty Nhật Bản có trụ sở khu vực tại Singapore, 31% đã chuyển một phần chức năng sang quốc gia khác hoặc đang cân nhắc việc này, theo thăm dò do Tổ chức Ngoại thương Nhật Bản (JETRO) công bố vào tháng 3 rồi. Tỷ lệ này đã tăng đáng kể so với mức 7,4% trong cuộc khảo sát năm tài chính 2019.
Thay vì chuyển tất cả các chức năng của trụ sở chính ra khỏi Singapore, nhiều công ty Nhật Bản ưu tiên chuyển các chức năng cụ thể, chẳng hạn như bán hàng hoặc lập kế hoạch công ty.
Thái Lan là điểm đến phổ biến nhất trong số những người được hỏi đã chuyển đi hoặc đang xem xét chuyển địa điểm sang một quốc gia khác, với 19 công ty. Malaysia đứng thứ hai với 5 công ty.
Keisuke Asakura, phó giám đốc điều hành văn phòng JETRO tại Singapore, nói: “Thái Lan tập trung nhiều địa điểm sản xuất. Doanh nghiệp Nhật có xu hướng chuyển các chức năng bán hàng ra khỏi Singapore do thị trường nước này có quy mô nhỏ so với các nước đông dân ASEAN”.
Với giá thuê văn phòng và các chi phí khác đang gia tăng ở đảo quốc sư tử, Asakura nói rằng “việc di dời một phần sang Thái Lan dự kiến sẽ tăng tốc nhằm mục đích tái cấu trúc chức năng, thay vì chuyển toàn bộ”.
Doanh nghiệp EU đau đầu vì hỗ trợ tiền thuê nhà cho nhân viên
Không chỉ các doanh nghiệp Nhật Bản, các công ty châu Âu cũng bày tỏ sự lo ngại về tình hình vật giá đang leo thang ở Singapore. Trong một cuộc khảo sát các doanh nghiệp đang hoạt động tại Singapore của Phòng Thương mại châu Âu (EuroCham) trong năm 2023, 69% số người được hỏi cho biết họ sẽ sẵn sàng chuyển một số nhân sự ra ngoài do chi phí hoạt động ngày càng tăng. Tình trạng bất ổn định toàn cầu, các xung đột vũ trang giữa Ukraine và Nga, chiến sự Trung Đông, đối đầu Mỹ – Trung và Covid-19 là những nguyên nhân tạo ra “áp lực lạm phát”. Vì thế, các doanh nghiệp buộc phải ra đi.
Chi phí thuê nhà tăng vọt là vấn đề mấu chốt buộc các doanh nghiệp hoạt động tại Singapore phải ra quyết định, bởi chi phí này chiếm gần 50% mức tăng chi phí kinh doanh tại đây. Bởi các công ty phải hỗ trợ tiền thuê nhà cho nhân viên người nước ngoài tại Singapore. Gần 40% các công ty được khảo sát hỗ trợ mỗi nhân viên hơn 1.500 đô la Mỹ tiền thuê nhà mỗi tháng. 97% công ty được khảo sát nói rằng nhân viên của họ thể hiện sự lo lắng và “đau khổ tâm lý” khi tiền thuê nhà ở Singapore tăng quá cao.
Singapore vẫn duy trì được lợi thế về vị trí địa lý, trình độ tiếng Anh và dịch vụ tài chính. Có vẻ như thành phố này sẽ không sớm mất đi vị trí là nơi đặt trụ sở khu vực của các tập đoàn đa quốc gia.
Hàng loạt công ty do các tập đoàn tài chính dẫn đầu đã chuyển từ Hồng Kông sang Singapore khi các cuộc biểu tình diễn ra ngày một nhiều ở Hồng Kông năm 2019. Nhưng vào lúc này, cuộc di cư khỏi Singapore có thể sẽ chỉ giới hạn ở hoạt động bán hàng và các chức năng tương tự.
Yến Bình/ASEAN News tại Malaysia