Theo Khmer Times, ngày 26/7/2023, trong một thông điệp đặc biệt gửi đến người dân Campuchia, Thủ tướng Hun Sen vừa tuyên bố sẽ từ chức. Thông báo này được chương trình truyền hình trực tiếp vào khoảng 14h10 ngày 26/7 (giờ địa phương). Ông cho biết, Quốc vương Norodom Sihamoni sẽ ra sắc lệnh bổ nhiệm Tướng Hun Manet thành tân Thủ tướng trong khoảng 3 tuần nữa.
“Tôi sẽ không tiếp tục đảm nhận vị trí Thủ tướng và mong người dân thông cảm với quyết định này”, Thủ tướng Campuchia Hun Sen nói. Ông khẳng định sẽ không can thiệp vào công việc điều hành chính phủ của ông Hun Manet trong tương lai và việc bổ nhiệm con trai ông vào ghế Thủ tướng hoàn toàn đúng quy trình.
Trong tuyên bố, ông Hun Sen cho rằng động thái từ chức của mình sẽ là mở đầu cho sự ổn định lâu dài, là nền tảng cho sự phát triển, đồng thời khẳng định sẽ không can thiệp vào công việc của tân Thủ tướng trong tương lai.
Thủ tướng Hun Sen cho hay, quyết định từ chức của ông là “sự hy sinh lớn lao” để đảm bảo nền tảng ổn định lâu dài cho đất nước phát triển, thêm rằng ông đang noi theo tấm gương của cố vương Norodom Sihanouk, người đã tuyên bố “nghỉ hưu” vì lý do sức khỏe năm 2004 để nhường ngôi cho ông Norodom Sihamoni.
Thủ tướng Hun Sen, 70 tuổi, là một trong những lãnh đạo tại vị lâu nhất thế giới với 38 năm cầm quyền. Ông nhậm chức ngày 14/1/1985, trở thành thủ tướng trẻ nhất thế giới khi đó ở tuổi 32. Ông Hun Sen cũng chia sẻ, sau khi kết thúc nhiệm vụ tại chính phủ, ông sẽ được quốc vương Campuchia bổ nhiệm làm chủ tịch Hội đồng tối cao của quốc vương. Cơ quan này gồm 9 thành viên chịu trách nhiệm lựa chọn quốc vương. Ông cũng sẽ là Chủ tịch Thượng viện, thay thế ông Say Chhum sau khi cơ quan này bầu cử khóa mới vào ngày 25/2/2024.
Ông Hun Manet, 45 tuổi, là người Campuchia đầu tiên tốt nghiệp học viện quân sự West Point của Mỹ. Ông có bằng thạc sĩ kinh tế của Đại học New York (Mỹ) và bằng tiến sĩ kinh tế của Đại học Bristol (Anh). Ông được cho là đóng góp đáng kể trong quá trình đàm phán với Thái Lan khi quân đội hai nước đụng độ ở khu đền cổ Preah Vihear năm 2008.
Hiện tại ông Hun Manet đang giữ chức vụ Phó tổng tư lệnh Lực lượng Vũ trang Hoàng gia Campuchia (RCAF) kiêm Tư lệnh Quân đội Hoàng gia Campuchia (RCA). Ông là người đứng đầu Lực lượng đặc biệt chống khủng bố quốc gia thuộc Bộ Quốc phòng Campuchia. Ngày 17/3, ông được Quốc vương Campuchia Norodom Sihamoni thăng hàm đại tướng.
Hồi đầu tháng 4, ông Hun Manet được CPP đề cử làm ứng cử viên nghị sĩ quốc hội trong cuộc tổng tuyển cử ngày 23/7. Tên của ông Hun Manet xếp đầu tiên trong số 12 ứng viên của CPP. CPP cũng chỉ định ông là ứng viên thủ tướng tương lai. Việc này được coi là động thái mở đường cho ông Hun Manet trở thành nhà lãnh đạo đất nước trong tương lai vì hiến pháp Campuchia quy định người đứng đầu chính phủ phải là thành viên Quốc hội. Ngoài ra, ông sẽ phải giải ngũ để trở thành ứng viên của CPP và ra tranh cử với tư cách một nhà lập pháp.
Ngày 23/7, sau khi kiểm phiếu, Đảng Nhân dân Campuchia (CPP) cầm quyền của Thủ tướng Hun Sen tuyên bố giành chiến thắng áp đảo trong cuộc bầu cử quốc hội, giành được 120 trên tổng số 125 ghế nghị sĩ. Đảng FUNCINPEC, do Hoàng thân Norodom Chakravuth đứng đầu, giành được 5 ghế.
Theo quy định, ứng viên thuộc đảng chiến thắng trong cuộc bầu cử quốc hội sẽ trở thành thủ tướng. Người phát ngôn CPP Sok Eysan cho biết đảng có hai ứng viên thủ tướng là ông Hun Sen và ông Hun Manet. Vị trí thủ tướng do Quốc vương Campuchia bổ nhiệm theo đề nghị của chủ tịch và các phó chủ tịch quốc hội. Thủ tướng cũng cần được quốc hội bỏ phiếu tín nhiệm. Trong cuộc bầu cử năm nay, ông Hun Manet ứng cử vào vị trí nghị sĩ đại diện Phnom Penh. Hiến pháp Campuchia quy định thủ tướng trước hết phải là nghị sĩ.
Mai Trinh