Theo tin tức y khoa Medscape ngày 10/9/2024, các loại vắc-xin COVID-19 mới được bào chế để bảo vệ tốt hơn trước các biến thể đang lưu hành hiện đã được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ chấp thuận.
Tiến sĩ William Schaffner, giáo sư y khoa tại Khoa Bệnh truyền nhiễm thuộc Đại học Vanderbilt, Nashville, Tennessee, cho biết trong một cuộc phỏng vấn rằng các loại vắc-xin COVID có sẵn vào mùa thu năm nay đã được cập nhật để phù hợp hơn với các chủng COVID đang lưu hành hiện nay.
Schaffner, cũng là người phát ngôn của Quỹ Quốc gia về Bệnh truyền nhiễm, cho biết “Vắc-xin Pfizer và Moderna — cả hai đều là vắc-xin mRNA — nhắm vào biến thể KP.2, trong khi vắc-xin Novavax nhắm vào biến thể JN.1, là tiền thân của KP.2”. Ông giải thích thêm “Vắc-xin Novavax là vắc-xin bổ trợ protein được sản xuất theo cách truyền thống hơn và có thể thu hút những người vẫn còn do dự về việc tiêm vắc-xin mRNA”. Tuy nhiên, ông nói cả ba loại vắc-xin này đều được thiết kế để bảo vệ chống lại bệnh COVID nghiêm trọng và làm giảm khả năng phải nhập viện.
Những người nào cần tiêm vắc-xin?
Schaffner cho biết: “Ủy ban Cố vấn về Thực hành Tiêm chủng (ACIP) của CDC tiếp tục khuyến nghị mọi người dân Hoa Kỳ từ 6 tháng tuổi trở lên nên tiêm vắc-xin COVID cập nhật vào mùa thu năm nay, cùng với vắc-xin cúm”.
Ông dự đoán “Đây không phải là điều bất ngờ vì COVID sẽ tạo ra một đợt bùng phát mùa đông đáng kể”. Mặc dù người lớn tuổi và những người mắc các bệnh mãn tính như bệnh tim hoặc phổi, tiểu đường hoặc các tình trạng suy giảm miễn dịch khác là nhóm đối tượng phải chịu tác động nghiêm trọng nhất của COVID, tuy nhiên ông nói. “Virus có thể tấn công bất kỳ ai, ngay cả những người trẻ và khỏe mạnh.” và ông chỉ ra rằng nguy cơ mắc COVID kéo dài cũng vẫn tồn tại.
Shaffner cho biết khuyến nghị của ACIP được Viện Hàn lâm Nhi khoa Hoa Kỳ và các tổ chức chuyên môn khác chứng thực.
Một câu hỏi thường gặp là liệu vắc-xin ngừa COVID và cúm có thể được tiêm cùng lúc hay không và câu trả lời là có thể, theo tuyên bố từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC).
Schaffner cho biết: “Thời điểm tiêm vắc-xin tốt nhất là cuối tháng 9 và bất kỳ thời điểm nào trong tháng 10 để có được lợi ích bảo vệ trong suốt mùa đông”.
Cũng như các phiên bản trước của vắc-xin COVID-19, tác dụng phụ khác nhau tùy từng người. Các tác dụng phụ được báo cáo của vắc-xin cập nhật tương tự như các tác dụng phụ được thấy ở các phiên bản trước và có thể bao gồm đau tại chỗ tiêm, đỏ và sưng, mệt mỏi, đau đầu, đau cơ, ớn lạnh, buồn nôn và sốt, nhưng hầu hết đều chỉ kéo dài trong thời gian ngắn, theo CDC.
Hướng dẫn lâm sàng
Hướng dẫn lâm sàng của CDC về tiêm chủng COVID-19 nêu rõ hướng dẫn cụ thể hơn về việc tiêm chủng dựa trên độ tuổi, tiền sử tiêm chủng và tình trạng suy giảm miễn dịch và sẽ được cập nhật khi cần thiết.
Một điểm khác biệt đáng chú ý trong hướng dẫn mới nhất là khuyến cáo chỉ tiêm một mũi cho người lớn từ 65 tuổi trở lên KHÔNG bị suy giảm miễn dịch ở mức trung bình hoặc nghiêm trọng. Đối với những người bị suy giảm miễn dịch ở mức trung bình hoặc nghiêm trọng , CDC khuyến cáo tiêm hai đến ba liều vắc-xin cùng một nhãn hiệu.
Schaffner khuyến khích các bác sĩ lâm sàng khuyến cáo tiêm vắc-xin COVID-19 cho tất cả bệnh nhân đủ điều kiện. “COVID là một loại vi-rút khó chịu có thể gây ra bệnh nghiêm trọng cho bất kỳ ai” và khả năng bảo vệ từ lần tiêm chủng trước đó hoặc lần nhiễm trước đó có khả năng đã suy giảm, ông cho biết.
Schaffner cũng khuyến khích các chuyên gia chăm sóc sức khỏe và gia đình họ nên làm gương. “Tất cả chúng ta nên tiêm vắc-xin và cho bệnh nhân biết rằng chúng ta đã tiêm vắc-xin và chúng ta muốn tất cả các bệnh nhân của mình được bảo vệ”, ông nói.
Trong một cuộc phỏng vấn, Tiến sĩ David J. Cennimo, phó giáo sư y khoa và nhi khoa tại Khoa Bệnh truyền nhiễm thuộc Trường Y khoa Rutgers New Jersey, Newark, New Jersey, cho biết các khuyến nghị cập nhật về tiêm vắc-xin phòng COVID-19 đã trở nên đơn giản hơn nhiều đối với các bác sĩ lâm sàng và bệnh nhân, với 1 liều vắc-xin RNA (mRNA) được yêu cầu đối với bất kỳ ai trên 5 tuổi.
Ông cho biết “Các khuyến nghị phức tạp hơn một chút đối với trẻ em < 5 tuổi tiêm vắc-xin lần đầu tiên; trẻ cần tiêm hai đến ba liều tùy theo loại vaccine”. Ông khuyên rằng “Điều quan trọng là phải xem xét các khuyến nghị mới nhất để lập kế hoạch tiêm liều với khoảng thời gian tiêm chính xác. Cân nhắc đến việc các liều có thể cách nhau 3-4 tuần, và hãy bắt đầu sớm”.
Liều dùng một lần
Mặc dù vắc-xin mRNA cập nhật hiện được khuyến nghị là một liều một lần, Tiến sĩ David J. Cennimo cho biết ông có thể hình dung ra một kịch bản vào cuối mùa khi liều thứ hai được khuyến nghị cho người cao tuổi và những người có nguy cơ cao mắc bệnh nặng. Cennimo cũng cho biết ông hoàn toàn đồng ý với khuyến nghị rằng mọi người từ 6 tháng tuổi trở lên nên tiêm vắc-xin COVID-19 cập nhật. Tuổi cao vẫn là yếu tố rủi ro chính, nhưng bất kỳ ai cũng có thể bị nhiễm bệnh.
Cennimo cho biết việc dự đoán thời điểm vàng để tiêm vắc-xin rất khó vì không ai biết khi nào số ca mắc bệnh dự kiến sẽ tăng vào mùa đông.
“Chúng tôi biết từ nhiều năm dữ liệu về vắc-xin cúm rằng một số người trì hoãn tiêm vắc-xin sẽ không bao giờ quay lại và họ sẽ mất khả năng bảo vệ”, ông nói. Do đó, không nên trì hoãn tiêm vắc-xin. Cennimo nói ông dự định sẽ thực hiện tiêm vắc-xin vào đầu tháng 10. “Tôi dự đoán hiệu quả tối đa của vắc-xin sẽ giúp tôi vượt qua mùa đông”.
Cennimo cho biết dữ liệu ủng hộ tính an toàn và hiệu quả của cả vắc-xin cúm và COVID nếu chúng được tiêm cùng nhau, và một số nghiên cứu về các phiên bản vắc-xin COVID trước đó cho thấy việc tiêm vắc-xin cúm và COVID cùng nhau có thể làm tăng đáp ứng kháng thể chống lại COVID, nhưng các nghiên cứu tương tự trên phiên bản cập nhật vẫn chưa được thực hiện.
Cennimo cho biết các bác sĩ lâm sàng có thể phải vượt qua rào cản của sự mệt mỏi vì COVID để khuyến khích tiêm chủng. Nhiều người nói rằng họ “muốn nó kết thúc”, ông nói, nhưng SARS-CoV-2, được xác định là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp do vi-rút, không có dấu hiệu biến mất. Ngoài ra, dữ liệu mới tiếp tục cho thấy tỷ lệ tử vong liên quan đến COVID-19 cao hơn so với cúm.
Ông nhấn mạnh “Chúng ta cần giải thích với bệnh nhân rằng COVID-19 vẫn còn tồn tại và vẫn nguy hiểm. Các chiến dịch tiêm vắc-xin cúm hàng năm lẽ ra phải thiết lập và bình thường hóa ý tưởng về một loại vắc-xin được cập nhật nhắm vào các chủng dự đoán của mùa này”. Ông nói “Chúng ta hiện có nhiều năm dữ liệu về tính an toàn đằng sau các loại vắc-xin này và chúng ta đưa ra khuyến nghị mạnh mẽ cho biện pháp bảo vệ này”.
Theo CDC, vắc-xin COVID-19 được bảo hiểm tư nhân cũng như Medicare và Medicaid chi trả. Tiêm chủng cho trẻ em không có bảo hiểm được chi trả thông qua Chương trình Vắc-xin cho Trẻ em .
Đinh Hoàng Anh