Trong bối cảnh thế giới và khu vực biến động nhanh chóng, phức tạp và khó lường, tiến trình hội nhập quốc tế vừa mở ra nhiều cơ hội phát triển, vừa đặt ra không ít thách thức đối với mỗi địa phương. Với tầm nhìn chủ động và linh hoạt, công tác đối ngoại của thành phố Huế, đặc biệt trên lĩnh vực hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng khẳng định vai trò then chốt, trở thành động lực thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội, đồng thời góp phần nâng cao vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.
Thành phố Huế, một trong sáu đô thị trực thuộc Trung ương, là Cố đô lịch sử, nơi hội tụ tinh hoa văn hóa Việt Nam. Thành phố sở hữu hệ thống di sản văn hóa vật thể và phi vật thể phong phú, cùng nguồn lực con người, thiên nhiên và vị thế địa chiến lược nổi bật. Đây là nền tảng vững chắc để Huế phát triển kinh tế gắn liền với bảo tồn, phát huy giá trị di sản và bản sắc văn hóa dân tộc. Tuy nhiên, để chuyển hóa tiềm năng thành động lực phát triển thực chất, Huế cần đổi mới tư duy quản trị, nâng cao hiệu quả khai thác, sử dụng nguồn lực theo hướng bền vững, sáng tạo và hội nhập sâu rộng, hướng tới mục tiêu trở thành đô thị di sản, văn hóa, sinh thái, cảnh quan, thân thiện với môi trường và phát triển toàn diện.
Trong đó, hội nhập kinh tế quốc tế và ngoại giao kinh tế đóng vai trò then chốt, không chỉ là công cụ mở rộng hợp tác, thu hút đầu tư, chuyển giao tri thức và công nghệ, mà còn là đòn bẩy chiến lược giúp Huế khẳng định vị thế mới trong mạng lưới phát triển khu vực và toàn cầu. Trên nền tảng đó, Huế đang hướng đến mục tiêu trở thành trung tâm văn hóa, du lịch, y tế chuyên sâu, giáo dục – đào tạo, khoa học – công nghệ và phát triển bền vững của Việt Nam và khu vực Đông Nam Á.
Quán triệt sâu sắc đường lối đối ngoại của Đại hội XIII của Đảng và định hướng đối ngoại hằng năm của Bộ Ngoại giao, trong nhiệm kỳ 2020–2025, Sở Ngoại vụ đã chủ động tham mưu cho Tỉnh ủy, UBND tỉnh (nay là Thành ủy, UBND thành phố Huế) triển khai đồng bộ, linh hoạt và hiệu quả các hoạt động đối ngoại trên cả ba trụ cột: đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại nhân dân.
Trong đó, ngoại giao kinh tế được xác định là trọng tâm then chốt, đóng vai trò dẫn dắt trong thu hút nguồn lực, mở rộng hợp tác quốc tế và phục vụ trực tiếp cho mục tiêu phát triển bền vững của địa phương. Hoạt động này không chỉ góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Thừa Thiên Huế lần thứ XVI, nhiệm kỳ 2020–2025, mà còn tạo nền tảng để thành phố Huế khẳng định vai trò tiên phong trong tiến trình hội nhập quốc tế của khu vực miền Trung – Tây Nguyên.
Nhờ quán triệt sâu sắc đường lối đối ngoại của Đảng và triển khai đồng bộ các nhiệm vụ hội nhập quốc tế, công tác đối ngoại của thành phố Huế trong những năm qua đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, đặc biệt trên lĩnh vực ngoại giao kinh tế. Thành phố đã đón tiếp hàng nghìn đoàn khách quốc tế đến thăm, tìm hiểu cơ hội hợp tác, xúc tiến đầu tư và thương mại; đồng thời cử hàng trăm đoàn công tác ra nước ngoài tham dự các hội nghị, hội chợ, chương trình xúc tiến đầu tư và học tập kinh nghiệm quốc tế.
Thông qua các hoạt động tiếp xúc song phương và đa phương, Huế từng bước mở rộng mạng lưới đối tác chiến lược trên nhiều lĩnh vực trọng điểm như: du lịch, y tế chất lượng cao, giáo dục – đào tạo, công nghệ thông tin, chuyển đổi số, bảo tồn di sản, phát triển đô thị xanh – thông minh, năng lượng tái tạo và thích ứng với biến đổi khí hậu. Những kết quả này không chỉ góp phần nâng cao uy tín và vị thế đối ngoại của thành phố, mà còn tạo nền tảng vững chắc để Huế hội nhập sâu rộng, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững và toàn diện.
Đến nay, thành phố Huế đã thiết lập quan hệ hợp tác với gần 50 quốc gia, địa phương và vùng lãnh thổ trên thế giới; trong đó đã ký kết các văn bản hợp tác chính thức với 16 địa phương nước ngoài. Cùng với đó, thành phố chủ động thúc đẩy quan hệ với nhiều tổ chức quốc tế và đối tác phát triển lớn như KOICA, JICA, USAID… qua đó tạo nền tảng quan trọng để huy động và tranh thủ hiệu quả các nguồn lực hỗ trợ cho phát triển kinh tế – xã hội bền vững. Những mối quan hệ hợp tác này không chỉ mở rộng không gian đối ngoại của thành phố, mà còn góp phần nâng cao vị thế, uy tín của Huế trên trường quốc tế – khẳng định vai trò của một trung tâm văn hóa, giáo dục, y tế và du lịch năng động, hội nhập sâu rộng trong tiến trình phát triển quốc gia.
Công tác xúc tiến đầu tư của thành phố Huế được triển khai đồng bộ, quyết liệt và gắn chặt với mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội, phù hợp với xu thế phát triển bền vững, chuyển đổi xanh và chuyển đổi số. Nhờ đó, thành phố đã thu hút nhiều dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) và viện trợ phi chính phủ nước ngoài (NGO) trong các lĩnh vực ưu tiên như y tế, giáo dục, văn hóa, môi trường và giảm nghèo bền vững.
Trong giai đoạn 2020–2025, thành phố Huế đã thu hút 60 dự án FDI với tổng vốn đăng ký đạt 654,8 triệu USD; đồng thời triển khai 15 dự án ODA (bao gồm 10 dự án vốn vay và 5 dự án viện trợ không hoàn lại). Ngoài ra, thành phố đã phê duyệt tiếp nhận 215 khoản viện trợ từ các tổ chức phi chính phủ nước ngoài, với tổng giá trị cam kết khoảng 46 triệu USD, tương đương 584,9 tỷ đồng. Những kết quả này khẳng định sức hấp dẫn của môi trường đầu tư, kinh doanh của Huế, đồng thời cho thấy hiệu quả của định hướng ngoại giao kinh tế năng động, thực chất và bền vững trong tiến trình hội nhập quốc tế của địa phương.
Ngoại giao văn hóa tiếp tục là điểm sáng nổi bật, khẳng định vai trò “sức mạnh mềm” của thành phố Huế trong tiến trình hội nhập quốc tế. Thành phố đã kết hợp hài hòa giữa bảo tồn di sản và đổi mới sáng tạo, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số và truyền thông đa nền tảng trong quảng bá hình ảnh, xây dựng thương hiệu “Huế thân thiện – năng động – hội nhập”.
Đặc biệt, chuỗi Festival quốc tế trong khuôn khổ Festival Huế theo định hướng “bốn mùa” đã trở thành thương hiệu văn hóa đối ngoại đặc trưng, lan tỏa mạnh mẽ thông điệp “Di sản văn hóa với hội nhập và phát triển”. Thông qua các hoạt động giao lưu văn hóa, nghệ thuật, du lịch và hợp tác quốc tế, Huế từng bước khẳng định vị thế là điểm kết nối văn hóa của khu vực và thế giới, góp phần nâng cao hình ảnh Việt Nam giàu bản sắc, cởi mở và sáng tạo trên trường quốc tế.
Cùng với đó, công tác thông tin đối ngoại, công tác người Việt Nam ở nước ngoài và đối ngoại nhân dân của thành phố Huế tiếp tục có nhiều đổi mới, phát huy hiệu quả vai trò cầu nối hữu nghị và hợp tác quốc tế. Các hoạt động này đã góp phần gắn kết cộng đồng kiều bào, quảng bá sâu rộng hình ảnh Huế ra thế giới, đồng thời thu hút nguồn lực trí tuệ, tài chính và tình cảm hướng về quê hương – tạo động lực quan trọng thúc đẩy phát triển bền vững của thành phố.
Bên cạnh những kết quả nổi bật, công tác hội nhập quốc tế của thành phố Huế vẫn đang đối mặt với không ít khó khăn và thách thức:
Thứ nhất, công tác tuyên truyền và phổ biến kiến thức về hội nhập quốc tế chưa được triển khai thường xuyên, còn thiếu tính hệ thống và chiều sâu; một số cơ quan, đơn vị chưa chủ động xây dựng kế hoạch cụ thể, chưa lồng ghép nội dung hội nhập vào các chương trình trung hạn và hằng năm.
Thứ hai, hoạt động hợp tác quốc tế trên nhiều lĩnh vực còn mang tính hình thức, chưa đi vào chiều sâu, thiếu sự gắn kết thực chất với các mục tiêu phát triển kinh tế, đổi mới sáng tạo và chuyển giao công nghệ.
Thứ ba, cơ chế phối hợp giữa các cơ quan, ban, ngành trong triển khai hội nhập kinh tế quốc tế còn thiếu đồng bộ, dẫn đến hạn chế về hiệu quả và tính liên thông trong hành động.
Thứ tư, thu hút đầu tư nước ngoài vẫn chưa tương xứng với tiềm năng và lợi thế của địa phương, nhất là trong các lĩnh vực có giá trị gia tăng cao, công nghệ tiên tiến và thân thiện môi trường.
Thứ năm, năng lực dự báo, phân tích và đón đầu xu thế đầu tư quốc tế còn hạn chế, trong khi kênh kết nối giữa cơ quan ngoại vụ địa phương với các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài chưa được khai thác tối đa.
Thứ sáu, nguồn nhân lực phục vụ hội nhập quốc tế còn thiếu và yếu, đặc biệt là đội ngũ chuyên gia, cán bộ có trình độ ngoại ngữ, kỹ năng chuyên môn và hiểu biết sâu về hội nhập quốc tế.
Cuối cùng, những biến động nhanh chóng của tình hình thế giới, áp lực cạnh tranh, yêu cầu phát triển bền vững, chuyển đổi số và thích ứng với biến đổi khí hậu đang đặt ra thách thức to lớn, đòi hỏi thành phố phải đổi mới mạnh mẽ tư duy, cơ chế và phương thức triển khai hội nhập quốc tế trong giai đoạn tới.
Trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng và toàn diện, nhằm tranh thủ tối đa các nguồn lực bên ngoài phục vụ cho mục tiêu phát triển bền vững, Chi bộ Sở Ngoại vụ xin đề xuất với Đại hội một số định hướng và giải pháp trọng tâm như sau:
Thứ nhất, nâng tầm công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế toàn diện. Tiếp tục cụ thể hóa và triển khai hiệu quả các chủ trương, nghị quyết của Trung ương và Thành ủy về công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế; xây dựng chiến lược đối ngoại phù hợp với vị thế “đô thị di sản – văn hóa” của thành phố Huế. Chủ động mở rộng và phát triển mạng lưới đối tác chiến lược, nhất là với các tỉnh, thành phố có điểm tương đồng về di sản, du lịch, giáo dục và y tế. Đồng thời, thúc đẩy hội nhập đa ngành trên các lĩnh vực kinh tế, khoa học – công nghệ, giáo dục – đào tạo, y tế, môi trường và chuyển đổi số; tạo nền tảng để Huế trở thành trung tâm hợp tác quốc tế năng động, gắn kết giá trị truyền thống với xu hướng phát triển hiện đại.
Thứ hai, làm sâu sắc quan hệ kinh tế quốc tế và thúc đẩy hội nhập đa phương. Xác định hợp tác kinh tế là trụ cột và trọng tâm trong toàn bộ hoạt động đối ngoại của thành phố. Tiếp tục triển khai hiệu quả Chương trình đối ngoại thường niên, gắn kết chặt chẽ với các mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội, đồng thời đẩy mạnh thực thi các thỏa thuận hợp tác chiến lược và trọng điểm với các đối tác chủ chốt như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Hoa Kỳ, Pháp, các quốc gia châu Âu, Thái Lan và Lào.
Tận dụng tối đa các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới (EVFTA, UKVFTA, RCEP…) nhằm mở rộng và đa dạng hóa thị trường, thúc đẩy xuất khẩu, thu hút đầu tư chất lượng cao, và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. Qua đó, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp địa phương, tạo động lực mới cho tăng trưởng xanh, bền vững và hội nhập quốc tế toàn diện của thành phố Huế.
Thứ ba, đổi mới mạnh mẽ công tác xúc tiến đầu tư, thương mại và du lịch. Tập trung đổi mới tư duy và phương thức xúc tiến đầu tư, thương mại và du lịch theo hướng chuyên nghiệp, hiệu quả và hội nhập sâu rộng. Xây dựng, cập nhật thường xuyên Bộ cẩm nang xúc tiến đầu tư – thương mại – du lịch thống nhất nhằm cung cấp thông tin minh bạch, chính xác và kịp thời về tiềm năng, lợi thế, cũng như các cơ chế, chính sách ưu đãi của thành phố.
Chủ động tổ chức các diễn đàn đối thoại với doanh nghiệp FDI, hội nghị xúc tiến chuyên đề và hội chợ quốc tế tại các thị trường mục tiêu; tăng cường kết nối và hợp tác với các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài để mở rộng kênh quảng bá, giới thiệu cơ hội đầu tư.
Tập trung thu hút đầu tư vào các lĩnh vực ưu tiên gắn với định hướng phát triển bền vững của thành phố Huế, bao gồm: Du lịch chất lượng cao gắn với di sản văn hóa; Công nghệ thông tin và chuyển đổi số; Y tế chuyên sâu, dịch vụ chăm sóc sức khỏe và nghỉ dưỡng; Giáo dục – đào tạo và nghiên cứu khoa học; Năng lượng tái tạo, kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn; Công nghiệp sáng tạo, công nghiệp văn hóa và công nghiệp chế biến – chế tạo công nghệ cao; Dịch vụ logistics gắn với Cảng nước sâu Chân Mây; Nông nghiệp công nghệ cao và nông nghiệp hữu cơ. Những định hướng này nhằm tạo bước đột phá trong thu hút nguồn lực trong và ngoài nước, nâng cao năng lực cạnh tranh, góp phần đưa Huế trở thành trung tâm phát triển kinh tế xanh, bền vững và hội nhập quốc tế năng động của khu vực miền Trung – Tây Nguyên.
Thứ tư, đẩy mạnh ngoại giao văn hóa, phát huy vai trò “sức mạnh mềm” của Huế. Tăng cường quảng bá hình ảnh Huế – Cố đô di sản, thành phố Festival đặc trưng của Việt Nam ra thế giới thông qua các kênh ngoại giao, các sự kiện văn hóa quốc tế và chương trình giao lưu nhân dân. Chủ động đăng cai, tham gia các diễn đàn văn hóa, nghệ thuật và du lịch quốc tế, qua đó giới thiệu sâu rộng những giá trị đặc sắc của văn hóa Huế, góp phần tăng cường hiểu biết, hữu nghị và hợp tác giữa Huế với bạn bè quốc tế.
Mở rộng hợp tác với các thành phố có điểm tương đồng về di sản và văn hóa để phát triển mạng lưới “các thành phố di sản toàn cầu”, hướng tới quảng bá Huế như một trung tâm kết nối văn hóa khu vực và thế giới. Đồng thời, đẩy mạnh ngoại giao văn hóa số, ứng dụng công nghệ hiện đại trong giới thiệu, bảo tồn và quảng bá di sản, nghệ thuật và ẩm thực Huế đến đông đảo công chúng trong và ngoài nước.
Phát huy vai trò của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài như những “đại sứ văn hóa”, góp phần lan tỏa bản sắc Huế, quảng bá hình ảnh một Huế thân thiện – năng động – hội nhập, qua đó nâng cao vị thế, uy tín và sức hấp dẫn của thành phố trong tiến trình hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng.
Thứ năm, nâng cao hiệu quả thu hút, vận động và sử dụng các nguồn vốn hỗ trợ gồm: phát triển chính thức (ODA), đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và viện trợ phi chính phủ nước ngoài (NGO). Tập trung xây dựng môi trường đầu tư minh bạch, ổn định và thuận lợi, đồng bộ giữa hạ tầng, chính sách và nguồn nhân lực, nhằm thu hút các dự án FDI chất lượng cao, có giá trị gia tăng lớn, thân thiện môi trường và phù hợp với định hướng phát triển bền vững của thành phố.
Chủ động vận động, tiếp nhận và sử dụng hiệu quả các nguồn vốn ODA và viện trợ quốc tế, bảo đảm phân bổ hợp lý, gắn kết chặt chẽ với các mục tiêu, chương trình phát triển kinh tế – xã hội trọng điểm của Huế. Đồng thời, tăng cường quản lý, giám sát, đánh giá hiệu quả sử dụng nguồn vốn, bảo đảm tính minh bạch, hiệu quả và trách nhiệm giải trình trong mọi khâu thực hiện.
Mở rộng hợp tác với các tổ chức quốc tế, cơ quan đại diện ngoại giao, tổ chức phi chính phủ nước ngoài (NGO) có uy tín; thường xuyên rà soát, cập nhật danh mục các dự án ưu tiên kêu gọi viện trợ, tập trung vào những lĩnh vực thiết yếu như y tế, giáo dục, bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu và phát triển sinh kế bền vững.
Những giải pháp này nhằm đa dạng hóa nguồn lực phát triển, củng cố niềm tin của các nhà tài trợ và đối tác quốc tế, qua đó tăng cường năng lực tài chính và nội lực hội nhập của thành phố Huế trong giai đoạn mới.
Thứ sáu, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế. Tập trung nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ chuyên trách về đối ngoại và hội nhập quốc tế, coi đây là nhân tố then chốt quyết định hiệu quả hội nhập và hợp tác quốc tế của thành phố. Chú trọng đào tạo ngoại ngữ, kỹ năng đàm phán, xúc tiến đầu tư – thương mại – du lịch, quản trị dự án và điều phối chương trình hợp tác quốc tế, cũng như năng lực tiếp nhận, ứng dụng và chuyển giao công nghệ.
Song song đó, đẩy mạnh bồi dưỡng năng lực tư duy chiến lược, kỹ năng làm việc trong môi trường đa văn hóa và khả năng thích ứng linh hoạt trong bối cảnh toàn cầu hóa, giúp đội ngũ cán bộ có thể chủ động, tự tin trong tham gia và dẫn dắt các hoạt động đối ngoại ở nhiều cấp độ.
Mở rộng hợp tác với các tổ chức quốc tế, viện nghiên cứu và cơ sở đào tạo uy tín trong và ngoài nước để triển khai các chương trình đào tạo, trao đổi chuyên gia và học tập kinh nghiệm thực tiễn, góp phần xây dựng nguồn nhân lực ngoại giao địa phương chuyên nghiệp, bản lĩnh, am hiểu pháp luật quốc tế và văn hóa toàn cầu.
Thứ bảy, tăng cường đối ngoại nhân dân và phát huy vai trò của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, đặc biệt là kiều bào gốc Huế. Chủ động mở rộng các hoạt động giao lưu, hợp tác nhân dân với các tổ chức hữu nghị, hiệp hội nghề nghiệp, trường đại học, viện nghiên cứu, tổ chức xã hội và cộng đồng quốc tế; đa dạng hóa hình thức giao lưu thông qua các hoạt động văn hóa, thể thao, du lịch, giáo dục, y tế và thiện nguyện, nhằm tăng cường sự hiểu biết, tin cậy và hợp tác giữa nhân dân Huế với bạn bè quốc tế.
Tích cực tham gia các mạng lưới và diễn đàn nhân dân khu vực, quốc tế, qua đó quảng bá hình ảnh Huế mến khách, đậm đà bản sắc văn hóa, đồng thời huy động hiệu quả sự ủng hộ và đồng hành của cộng đồng quốc tế đối với các mục tiêu phát triển bền vững của thành phố.
Đặc biệt, tăng cường kết nối với cộng đồng kiều bào, nhất là người Huế ở nước ngoài, nhằm thúc đẩy xúc tiến đầu tư, chuyển giao tri thức – công nghệ, giới thiệu chuyên gia và dự án hỗ trợ phát triển. Đồng thời, khơi dậy tình cảm, trí tuệ và nguồn lực của kiều bào, phát huy vai trò cầu nối hữu nghị, lan tỏa hình ảnh Huế năng động, đổi mới và khát vọng vươn lên trong thời kỳ hội nhập quốc tế sâu rộng.
Với định hướng của Đảng bộ Thành phố Huế tại Đại hội lần thứ XVII, quyết tâm xây dựng Huế phát triển theo hướng “Xanh – Thông minh – Giàu bản sắc”, trong bối cảnh đất nước đang bước vào kỷ nguyên phát triển mới với khát vọng vươn tới thịnh vượng, hùng cường, “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”, công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế của thành phố được xác định là một trong những trụ cột chiến lược, mở đường cho sự phát triển toàn diện, bền vững và mang tầm quốc tế.
Kế thừa và phát huy những thành tựu đã đạt được trong giai đoạn vừa qua, đồng thời nhận thức rõ yêu cầu phải có tư duy đổi mới, tầm nhìn chiến lược và cách tiếp cận toàn diện về hội nhập quốc tế, thành phố Huế hướng tới mục tiêu khơi thông và phát huy tối đa các nguồn lực, mở rộng quan hệ hợp tác, nâng cao uy tín, vị thế của địa phương và của quốc gia trên trường quốc tế.
Với vai trò là lực lượng nòng cốt trong công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế, Chi bộ Sở Ngoại vụ thành phố Huế sẽ tiếp tục đổi mới tư duy, nâng cao chất lượng tham mưu chiến lược, chủ động trong mở rộng quan hệ hợp tác đa phương, đẩy mạnh hội nhập kinh tế quốc tế, và phát huy hiệu quả ngoại giao văn hóa, đối ngoại nhân dân.
Bằng bản lĩnh chính trị vững vàng, tinh thần chủ động – sáng tạo – trách nhiệm, đội ngũ cán bộ, đảng viên của Sở Ngoại vụ quyết tâm đưa công tác đối ngoại của thành phố Huế bước vào giai đoạn phát triển mới, hội nhập sâu rộng, bền vững, xứng đáng với vị thế trung tâm văn hóa, du lịch lớn của cả nước, cùng chung nhịp bước với dân tộc trên con đường vươn mình mạnh mẽ trong kỷ nguyên phát triển mới.
Nguyễn Văn Phúc/Giám đốc Sở Ngoại vụ thành phố Huế.