Chiều 9/3/2023, tại cuộc họp báo thường kỳ, khi được hỏi về việc Chính phủ Hàn Quốc kháng cáo phán quyết bồi thường cho bà Nguyễn Thị Thanh, phó phát ngôn Bộ Ngoại giao Phạm Thu Hằng trả lời “Chúng tôi rất lấy làm tiếc trước việc Chính phủ Hàn Quốc kháng cáo phán quyết của tòa án, điều này không phản ánh đúng sự thật khách quan đối với vấn đề này”.
Việt Nam chủ trương gác lại quá khứ, hướng tới tương lai, nhưng không có nghĩa là phủ nhận sự thật lịch sử. Trên tinh thần hợp tác chiến lược toàn diện, Việt Nam đề nghị phía Hàn Quốc nhận thức đúng đắn và tôn trọng sự thật lịch sử, khuyến khích các hành động thiết thực hiệu quả nhằm khắc phục hậu quả chiến tranh, góp phần vào củng cố tăng cường tình hữu nghị và quan hệ hợp tác tốt đẹp giữa hai nước, cũng như là nhân dân hai nước.
Trước đó, ngày 7/2/2023 (đúng 55 năm, lính Hàn Quốc gây ra vụ thảm sát tại làng Phong Nhị, phường Điện An, thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam), Tòa án quận trung tâm Seoul, Hàn Quốc đã ra phán quyết sơ thẩm yêu cầu Chính phủ Hàn Quốc bồi thường hơn 30 triệu won (23.900 USD) cho bà Nguyễn Thị Thanh, nguyên đơn trong vụ kiện liên quan tới vụ thảm sát năm 1968 tại làng Phong Nhị, phường Điện An, thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam. Bà Nguyễn Thị Thanh, người sống sót sau vụ thảm sát đã đệ đơn kiện Chính phủ Hàn Quốc. Bà cho biết, bà đã mất các thành viên trong gia đình và bản thân cũng bị thương do bị đạn bắn.
Hội đồng xét xử thừa nhận rằng, ngày 12/2/1968, binh lính thuộc Đại đội 1, Lữ đoàn 2 Thủy quân lục chiến của quân đội Hàn Quốc đã sát hại trên 70 dân thường ở làng Phong Nhị, trong đó có người thân của nguyên đơn. Số tiền bồi thường mà Hội đồng xét xử đưa ra dựa theo tính chất vi phạm pháp luật của vụ việc, tuổi của nguyên đơn, mức độ thiệt hại, mức độ xâm phạm nhân quyền và mức bồi thường trong các vụ án tương tự được tòa án các cấp đưa ra trước đó.
Tòa án ở thủ đô Seoul đã bác bỏ lập luận của chính phủ Hàn Quốc rằng nước này không thể bị kiện bởi một công dân Việt Nam, căn cứ vào một thỏa thuận trước đó. “Những văn kiện trên không có quyền lực pháp lý để ngăn cản một công dân Việt Nam đâm đơn kiện chính phủ Hàn Quốc”, phán quyết cho biết.
Tòa án quận trung tâm thủ đô Seoul cũng bác bỏ lập luận rằng quân đội Hàn Quốc chưa bị chứng minh có liên quan đến vụ thảm sát tại làng Phong Nhị. “Tòa công nhận rằng những thành viên trong gia đình của nguyên đơn đã bị sát hại và bà đã phải chịu nhiều vết thương do các hành động của lực lượng thủy quân lục chiến”, phán quyết của tòa án nhận định, đồng thời gọi vụ thảm sát vào năm 1968 là một hành động “vi phạm rõ ràng quy định của pháp luật”.
Theo Đài KBS của Hàn Quốc, đây là phán quyết đầu tiên công nhận trách nhiệm bồi thường của Chính phủ Hàn Quốc liên quan các vụ thảm sát dân thường của quân đội nước này trong chiến tranh Việt Nam.
Tuy nhiên, ngày 9/3, Chính phủ Hàn Quốc đã trình đơn kháng cáo lên Tòa án trung tâm Seoul. Trong đó, Chính phủ Hàn Quốc phản đối phán quyết sơ thẩm có nội dung yêu cầu cơ quan này phải bồi thường thiệt hại về vụ thảm sát dân thường của quân đội Hàn Quốc trong chiến tranh Việt Nam.
Động thái của Chính phủ Hàn Quốc diễn ra gần một tháng sau khi tòa sơ thẩm đặt tại Seoul ra phán quyết trên.
Phó phát ngôn Phạm Thu Hằng cho biết Việt Nam “rất lấy làm tiếc trước việc Chính phủ Hàn Quốc kháng cáo phán quyết của tòa án”.
Bên cạnh đó, theo Bộ Ngoại giao Việt Nam, Hàn Quốc cũng cần “khuyến khích các hành động thiết thực, hiệu quả nhằm khắc phục hậu quả chiến tranh, góp phần vào củng cố, tăng cường tình hữu nghị và quan hệ hữu nghị hợp tác tốt đẹp giữa hai nước và nhân dân hai nước”.
Thế Cương
