Ngày 22/3/2023, Công an TP HCM cho Nguyễn Thanh Thuỷ; Võ Tú Quỳnh; Trần Thị Thu Ngân và Đặng Phương Vân, những người mang 11,4 kg ma túy (từ Pháp về sân bay Tân Sơn Nhất sáng 16/3) được gia đình bảo lãnh về nhà, nhưng vẫn phải phối hợp điều tra.
Căn cứ kết quả điều tra, lời khai của 4 tiếp viên hàng không, chứng cứ thu thập được và lời khai của 2 người bị bắt giữ sau đó. Cơ quan điều tra bước đầu xác định, 4 tiếp viên không biết bên trong 327 tuýp kem đánh răng nhận vận chuyển có 157 tuýp đã được giấu ma túy dẫn đến không đủ yếu tố chủ quan của tội phạm (một trong bốn yếu tố để cấu thành tội phạm) để cấu thành tội phạm.
Trước đó, sáng 16/3, cán bộ hải quan tại cửa khẩu sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất đã phát hiện trong hành lý của 4 tiếp viên Vietnam Airlines, đi chuyến bay VN10 từ Pháp về. Qua kiểm tra trực tiếp các valy của 4 tiếp viên, các cơ quan chức năng đã thu được tổng cộng hơn 8 kg thuốc lắc và hơn 3 kg ketamine (ma túy khay, loại đắt tiền nhất), cocain.
Cụ thể, trong hành lý của Thủy và Quỳnh đều có 31 hộp thuốc lắc, tổng trọng lượng 2,18 kg; 12 hộp chứa ketamine nặng khoảng một kg; hành lý của Ngân có 780 gram thuốc lắc; hành lý của Vân có hơn 2 kg thuốc lắc, 2 kg ketamine và cocain.
Các tiếp viên tỏ ra sửng sốt khi biết có ma túy trong kem đánh răng. Họ khóc, khai rằng khi ở Pháp đã nhận mang 60 kg hàng hoá về nước với tiền công hơn 10 triệu đồng. Do quá mệt mỏi vì vừa trải qua chuyến bay dài, các tiếp viên chỉ xem qua loa vài tuýp kem, không thấy có gì bất thường. Khi ra sân bay của Pháp để về Việt Nam, lực lượng chức năng của Pháp không phát hiện trong hành lý của họ có ma túy, cho đến khi về đến Tân Sơn Nhất.
Được biết, một trong 4 nữ tiếp viên đã trao đổi, thoả thuận tiền công, chia lô hàng “kem đánh răng” cho những người còn lại.
Ngay sau đó, Cục Hải quan TP HCM đã phối hợp Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy (PC04) Công an TP HCM, Bộ Công an rà soát các mối quan hệ xung quanh 4 nghi can; địa chỉ và số điện thoại của người được cho là sẽ nhận lô hàng có ma túy ở Việt Nam. Sau 6 ngày điều tra, 2 người đã bị tạm giữ. Hiện nay, Công an TP HCM đã khởi tố vụ án Vận chuyển trái phép chất ma túy để điều tra về đường dây này.
Tham chiếu Luật hình sự quy định về hành vi vô ý vận chuyển ma túy
Trong thời gian qua, có rất nhiều người bị các đối tượng xấu lợi dụng để vận chuyển chất ma túy mà họ không hề hay biết. Hành vi trên được thực hiện bởi rất nhiều hình thức khác nhau và ngày càng tinh vi, khó kiểm soát. Và với những trường hợp trên, những người bị các đối tượng lừa gạt hoặc vô tình vận chuyển ma túy có bị truy cứu trách nghiệm hình sự hay không ? Cách giải quyết khi gặp phải tình huống đó như thế nào?
“Chất ma túy” là các chất gây nghiện, chất hướng thần được quy định trong các danh mục chất ma túy do Chính phủ ban hành.
– Theo Khoản 1 Điều 2 BLHS 2015 quy định về cơ sở của trách nghiệm hình sự: “Chỉ người nào phạm một tội đã được Bộ luật hình sự quy định mới phải chịu trách nhiệm hình sự.”
Trong trường hợp trên thì hành vi vận chuyển chất ma túy sẽ gần nhất với tội “ Vận chuyển trái phép chất ma túy” quy định tại Điều 250 BLHS 2015. Nếu phạm phải tội trên hoặc phạm bất cứ tội gì về ma túy quy định trong BLHS 2015 thì người thực hiện chắc chắn sẽ bị truy cứu trách nghiệm hình sự nếu như có đủ năng lực trách nghiệm hình sự.
Tuy nhiên, theo quy định tại Tiểu mục 3.2, Mục 3, Phần II, Thông tư Liên tịch số 08/VBHN- BCA về Hướng dẫn áp dụng một số quy định tại Chương XVIII “Các tội phạm về ma túy” của BLHS 1999( có hiệu lực từ 31/12/2015) thì:
“+ Vận chuyển trái phép chất ma túy” là hành vi chuyển dịch bất hợp pháp chất ma túy từ nơi này đến nơi khác dưới bất kỳ hình thức nào (có thể bằng các phương tiện khác nhau như ô tô, tàu bay, tàu thủy…; trên các tuyến đường khác nhau như đường bộ, đường sắt, đường hàng không, đường thủy, đường bưu điện…; có thể để trong người như cho vào túi áo, túi quần, nuốt vào trong bụng, để trong hành lý như vali, túi xách v.v…) mà không nhằm mục đích mua bán, tàng trữ hay sản xuất trái phép chất ma túy khác.
+ Người giữ hộ, hoặc vận chuyển trái phép chất ma túy cho người khác, mà biết rõ mục đích mua bán trái phép chất ma túy của người đó, thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội mua bán trái phép chất ma túy với vai trò đồng phạm.”
Có thể thấy, theo quy định trên thì chỉ có những người vận chuyển chất ma túy cho người khác khi mà biết rõ mục đích mua bán trái phép chất ma túy của đối tượng thì mới bị truy cứu trách nghiệm hình sự về tội mua bán trái phép chất ma túy với vai trò đồng phạm hay tội vận chuyển trái phép chất ma túy. Còn với những người dân lương thiện, cả tin mà bị lừa, vô tình vận chuyển chất ma túy thì đương nhiên họ sẽ không phải chịu trách nghiệm hình sự nếu như các cơ quan chức năng xác minh, làm rõ, minh oan cho họ.
Bên cạnh đó, căn cứ theo Điều 20 BLHS 2015 quy định về “sự kiện bất ngờ”: “Người thực hiện hành vi gây hậu quả nguy hại cho xã hội trong trường hợp không thể thấy trước hoặc không buộc phải thấy trước hậu quả của hành vi đó, thì không phải chịu trách nhiệm hình sự”. Và trường hợp trên chính là một “ sự kiện bất ngờ”, hành vi vận chuyển chất ma túy đã được thực hiện trong trường hợp người thực hiện hoàn toàn không thể thấy trước và cũng không buộc phải thấy trước hậu quả của hành vi đó thì họ nghiễm nhiên không phải chịu trách nghiệm hình sự.
Như vậy khi gặp phải trường hợp bị lừa hay vô tình vận chuyển ma túy, người thực hiện có thể yên tâm không phải bị truy cứu trách nghiệm hình sự nếu họ thật sự trong sạch. Tuy nhiên, khi gặp phải trường hợp nhạy cảm như vậy, chúng ta cần phải có những cách giải quyết thật hợp lí, đúng đắn và hơn hết ta phải có những biện pháp để ngăn ngừa các hành vi tương tự diễn ra với bản thân mình, cụ thể như sau:
Nếu công an kiểm tra hàng hóa vận chuyển trên trên xe hay túi xách của bạn mà phát hiện được ma túy thì bạn nên bình tĩnh. Bởi, trách nhiệm chứng minh tội phạm thuộc về các cơ quan tiến hành tố tụng, bạn có quyền nhưng không buộc phải chứng minh là mình vô tội (căn cứ theo Điều 15 Bộ Luật Tố Tụng Hình Sự 2015). Nếu không chứng minh được bạn biết đang vận chuyển ma túy thì cơ quan công an không thể quy kết bạn phạm tội và đương nhiên cũng không thể bắt bạn chịu trách nghiệm hình sự.
Bên cạnh đó, bạn có thể hợp tác trình bày toàn bộ sự việc với cơ quan chức năng, cung cấp tất cả các tài liệu, chứng cứ có liên quan (nếu có) như giấy vận tải, vé vận chuyển hàng, sổ ghi chép, thông tin khách gửi hàng, lịch sử giao dịch bằng điện thoại… để hỗ trợ cho công tác điều tra được nhanh chóng, thuận lợi. Bạn có thể mời Luật sư để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp, để có thể kịp thời chủ động chứng minh mình vô tội.
Chy Le